„Pamiętamy o różnorodności naszych kulturowych korzeni
– to, co zostało, niech przetrwa wieki”

POŚWIĘCENIE KRZYŻY NA CMENTARZACH

W ramach projektu „Pamiętamy o różnorodności naszych kulturowych korzeni – to, co zostało, niech przetrwa wieki” Bractwo Czarnej Wody wraz ze swymi partnerami przez wiele miesięcy starało się uratować przed ostatecznym zniszczeniem i zapomnieniem cmentarze ewangelickie na terenie gminy Osie i Wdeckiego Parku Krajobrazowego. Prace trwały na 14 cmentarzach – w Starej Rzece, Szarłacie, Tleniu, Zgorzałym Moście, Jakubowie, Brzemionach, Spławiu, Żurze, Grabowej Buchcie, Brzezinach-Rumlandach, Brzezinach, Brzezinach-Krużlach oraz przy płytach w Osiu – przed Przedszkolem i na cmentarzu. Nekropolie uporządkowano i częściowo ogrodzono. Ustawiono na nich dębowe krzyże i tablice pamiątkowe lub informacyjne.

W sobotę 15 listopada nastąpiło najważniejsze wydarzenie – cmentarze zostały ponownie „otwarte” i poświęcone.

Uroczystość rozpoczęło nabożeństwo ekumeniczne w Starej Rzece, które wspólnie poprowadzili – ks. Marek Loskot, proboszcz Parafii Bydgoskiej Kościoła Ewangelicko - Augsburskiego (Luterańskiego) w Polsce, jednocześnie dziekan Marynarki Wojennej Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego w stopniu komandora porucznika (czyli podpułkownika) oraz księża katoliccy: ks. kanonik Jerzy Wałdoch – ksiądz senior parafii Osie i ks. Stefan Kukliński – proboszcz parafii Łążek. Do udziału w poświęceniu zaprosił mieszkańców Starej Rzeki oraz uczniów dwóch klas Zespołu Szkół w Osiu koordynator projektu – prezes Bractwa Czarnej Wody Józef Malinowski, który jednocześnie podziękował inicjatorce projektu, Pani Marii Kwaśnik. W świąteczny nastrój wprowadzili uczestniczących w nabożeństwie uczniowie Oliwia Zielińska i Damian Kuczyński. Mówiąc „Apostoł Pański powiada, że „wszystko ma być poświęcone przez Słowo Boże i modlitwę. Posłuszni temu słowu, chcemy dziś ten cmentarz polecić ochronie i błogosławieństwu Bożemu”, ks. Loskot rozpoczął wspólną modlitwę. Nie było żadnych trudności z zaśpiewaniem dwóch dotychczas nam nieznanych pieśni ewangelickich, mówiących o śmierci ciała i błogim pokoju duszy w niebiosach. Księża Marek Loskot i Jerzy Wałdoch wygłosili krótkie homilie do uczestniczących w nabożeństwie. Mówiono o niszczeniu i odbudowie, o zapominaniu i przywracaniu pamięci. Szkoda, że słowa wypowiedziane w Starej Rzece i później, na dwóch cmentarzach w Brzezinach oraz przy płycie nagrobnej koło Przedszkola w Osiu, mogło usłyszeć tylko niewielu.

Po nabożeństwie w trasę po trzynastu kolejnych cmentarzach wyruszył ks. pastor Marek Loskot oraz przedstawiciele wykonawców projektu – wiceprzewodniczący Rady Gminy w Osiu Mariusz Deinowski (wiceprezes Bractwa), dyrektor Zespołu Szkół w Osiu i autor publikacji o ewangelikach i ich cmentarzach Marek Miesała, inspektor ds. promocji gminy i stały uczestnik ważnych wydarzeń gminnych Marek Lejk, przedstawiciele harcerzy Teresa Malinowska i Bartosz Adamczyk oraz Józef Malinowski. Na części miejsc pochówku odbyła się tylko krótka indywidualna modlitwa i złożenie wiązanki od Bractwa jako organizatora projektu. Jednak w niektórych miejscach w poświęceniu uczestniczyli mieszkańcy wsi i uczniowie miejscowych szkół. Tak było w Szarłacie, dokąd poprowadził nas ks. Kukliński i gdzie oprócz dorosłych witali nas najmłodsi uczniowie z Łążka. W Zgorzałym Moście w poświęceniu wzięli udział dorośli z okolicy i dzieci ze szkoły we Wierzchach. Tam też wsparł nas wspólną z pastorem modlitwą wikariusz parafii Osie, ks. Daniel Szczepańczyk. Na cmentarzu koło dawnej szkoły w Brzezinach oczekiwali na nas dyrektor, nauczyciele i uczniowie brzezińskiej podstawówki. Od tego miejsca aż do zakończenia uroczystości ceremonię prowadzili ks. Loskot i proboszcz parafii Osie, ks. kanonik Konrad Baumgart. Również w Brzezinach-Krużlach, oprócz dorosłych, byli uczniowie z Brzezin. Koło Przedszkola w Osiu powitali nas jego pracownicy. W Starej Rzece, Szarłacie, Brzezinach, Brzezinach-Krużlach i Osiu honorowe warty pełnili harcerze 7 DH „Azymut” im. Szarych Szeregów.

Zarząd Bractwa Czarnej Wody dziękuje wszystkim uczestnikom poświęcenia cmentarzy, a w szczególności ks. Markowi Loskotowi, który w trudnych warunkach atmosferycznych przez kilka godzin jeździł po naszym terenie, odbywał marsze terenowe, modlił się, błogosławił, wygłaszał homilie i … solidnie marzł, a jednocześnie przez cały czas był pogodny i chętnie rozmawiał o wielu sprawach tematycznie związanych z realizowanym przez Bractwo projektem. Mamy nadzieję, że koniec realizowanego projektu będzie początkiem stałej dbałości o przywrócone naszej pamięci miejsca pochówku.