MIESZKAMY I WYPOCZYWAMY NAD WDĄ Zestaw 7 – Odpowiedzi

LISTA NAGRODZONYCH ZA ODPOWIEDZI NA 7 ZESTAW PYTAŃ

1. Dąbrowski Zbigniew (Jeżewo, woj. kujawsko-pomorskie)
2. Jakubasz Damian (Tokary Drugie, woj. wielkopolskie)
3. Jaśniewski Patryk (Wałkowiska, woj. kujawsko-pomorskie)
4. Koślak Dawid (Sulnowo, woj. kujawsko-pomorskie)
5. Michałowski Dawid (Gdańsk-Osie)
6. Śledź Michał (Gdańsk)
7. Woźnica Szymon (Gdańsk)
8. Żołnowski Edward (Grudziądz, woj. kujawsko-pomorskie)

MIESZKAMY I WYPOCZYWAMY NAD WDĄ Zestaw 7 – Odpowiedzi

1. Chodziło oczywiście o bursztynowy szlak. Innych nazw tej żywicy jest wiele, choćby jantar, elektron, sukcynit, amber.
2. Bitwa pod Drzycimiem została stoczona w 1091 roku. W tym czasie formalnym władcą Polski (bo w rzeczywistości rządy sprawował palatyn Sieciech) był książę Władysław I Herman z rodu Piastów.
3. Klasztory cystersów na Pomorzu Gdańskim były/są w Oliwie (dziś dzielnica Gdańska), Żarnowcu, Pogódkach – później przeniesiony do Pelplina.  
4. Komturem świeckim (1407-1410), a potem wielkim mistrzem krzyżackim (1410-1413) był Heinrich (Henryk) von Plauen. Zamek w tych czasach był całkowicie otoczony wodą – przez Wisłę, Wdę (której bieg Krzyżacy zmienili) i fosy (te ostatnie w starym korycie Wdy).
5. Wojna trzynastoletnia między Polską a Krzyżakami toczyła się w latach 1454-1466. W jej wyniku (pokój toruński) do Polski przyłączono tzw. Prusy Królewskie, w skład których wchodziło m. in. Pomorze Gdańskie. Utworzyło ono województwo pomorskie. Te trzy odpowiedzi uznaję za właściwe. Komentarz niżej.
6. Starostą gniewskim był późniejszy król Jan III Sobieski. Władał on Polską w latach 1674-1696.
7. Symboliczne zaślubiny Polski z morzem (uczczenie powrotu nad Bałtyk) odbyły się 10 lutego 1920 roku w Pucku. Aktu tego dokonał dowódca wojsk przejmujących Pomorze na rzecz Polski generał dywizji (wówczas) Józef Haller.
8. W latach 1807-14 oraz 1920-39 istniało Wolne Miasto Gdańsk. W tym drugim okresie było to wykonanie podpisanego po I wojnie światowej traktatu wersalskiego (od Wersalu – podparyskiej miejscowości z pałacem).
9. Miejsca masowych egzekucji od września 1939 do kwietnia 1940 roku na terenie Pomorza Gdańskiego były: Lasy Piaśnickie (część Puszczy Darżlubskiej, koło Wejherowa), Las Szpęgawski (koło  Starogardu Gdańskiego) i Mniszek koło Świecia.

KOMENTARZ autora pytań:

1. To przedostatni zestaw pytań, być może decydujący w rozgrywce o zwycięstwo w całym konkursie. W związku z tym kryteria poprawności odpowiedzi były ostre. Dotyczyły one również błędów w nazwiskach czy nazwach historycznych i geograficznych oraz w datach (niektóre zapewne przypadkowe, ale można było ich uniknąć po kontroli swojej odpowiedzi). Zdarzyły się braki części odpowiedzi, np. lata wojny trzynastoletniej, inne nazwy bursztynu; przy zaślubinach z morzem podawano datę, nie miejsce.
2. Wszystkie odpowiedzi na 1. pytanie były prawidłowe. Wyjątek to laka – to też żywica, ale nie mająca nic wspólnego z bursztynem („…inne nazwy tej, czyli bursztynowej, żywicy”).
3. W pojedynczych odpowiedziach występowali Mieszko II Wielki („dzieło” miłośników fantastyki), Bolesław Krzywousty (syn Hermana, panował 1107-1138) oraz  Świętobor z rodu Gryfitów – czyli mało znany książę pomorski, dowodzący raczej drugą stroną.
4. W pytaniu chodziło o klasztory cysterskie na Pomorzu Gdańskim. Kołbacz leży blisko Szczecina, trochę dalej Cedynia, Bierzwnik i Recz, a Bukowo Morskie koło Darłowa – wszystkie jednak na Pomorzu Zachodnim. Chełmno to z kolei za Wisłą, czyli też poza Pomorzem Gdańskim. Paradyż to Ziemia Lubuska, a Henryków – Dolny Śląsk. Natomiast w pozostałych miejscowościach były/są inne zakony: Żukowo – norbertanki, Kartuzy – kartuzi, Tczew – dominikanie. Uznałem natomiast Koronowo, leżące na pograniczu Pomorza Gdańskiego i Kujaw.
5. Heinrich Walpot von Bassenheim to pierwszy wielki mistrz krzyżacki (jeszcze przed ich polskimi czasami). Dietrich von Lichtenhein był pierwszym komturem tucholskim, nie z tych czasów, i nie mistrzem. Ulrich von Jungingen (wielki mistrz, poległ pod Grunwaldem) to po prostu wynik nieuważnego czytania pytania.
6. Przyłączona do Polski część państwa krzyżackiego to Prusy Królewskie, które obejmowały tereny kilku ziem. Część z nich utworzyła województwo pomorskie. Musiałem też uznać zapis „Pomorze Gdańskie”, choć to tylko część Prus, ale pytanie dotyczyło właśnie tego ograniczonego obszaru. Natomiast Ziemia Chełmińska, Ziemia Michałowska i Warmia to części Prus Królewskich, ale leżąca poza granicami Pomorza Gdańskiego, a Żuławy Wiślane są tylko niewielkim ich fragmentem. Powiśle leży na prawym brzegu naszej największej rzeki, więc też nie pasuje; poza tym to określenie geograficzne, nie historyczne. Ziemia Dobrzyńska łączy się z Mazowszem, nie Pomorzem. Nowa Marchia to tereny dawnej Brandenburgii – części Pomorza Zachodniego, Wielkopolski i Ziemi Lubuskiej. Pozostałe odpowiedzi nie wiążą się z pytaniem.
7. Uznawałem odpowiedź Jan Sobieski, bez „trójki”, gdyż nie było innego władcy Sobieskiego.
8. W jednym przypadku podano Zatokę Pucką, jako miejsce zaślubin Polski z morzem, i tak rzeczywiście było – Haller wjechał konno w wodę morską. Dziwnówko, Mrzeżyno i Kołobrzeg były miejscem zaślubin, ale dotyczyło to II wojny światowej. Tylko częściowo uznawałem odpowiedź „Józef Haller”, gdyż dokonał on aktu zaślubin jako dowódca wojsk przejmujących Pomorze (przedstawicieli Polski było tam dużo więcej, i to znacznej rangi) – powinno się uwzględnić jego dowództwo lub stopień wojskowy „generał”. Podobnie postąpiłem wcześniej przy Ignacym Mościckim – prezydencie. W momencie zaślubin Haller miał stopień generał dywizji, ale ostatecznie został generałem broni – kto tak napisał, nie popełnił błędu. Generał Tadeusz Rozwadowski w tym czasie przebywał na misji w Paryżu.
9. W przedostatnim pytaniu chodziło o traktat powołujący Wolne Miasto Gdańsk po I wojnie. Natomiast traktaty tylżyckie ustanawiały status Gdańska w czasie wojen napoleońskich.
10. W ostatnim pytaniu należało podać miejsca masowych egzekucji, przeprowadzonych przez hitlerowców, w określonym miejscu (Pomorze Gdańskie) i czasie (Wrzesień 1939-kwiecień 1940). Ponadto zaznaczono, że zamordowano tam co najmniej kilka tysięcy osób. Ze względu na miejsce odpadają Las Gdański, Tryszczyn, Dolina Śmierci w Fordonie, czyli ogólnie Bydgoszcz (choć łącznie zabito w niej kilka tysięcy osób) oraz Otorowo czy Inowrocław, gdyż to Kujawy. Z kolei toruński Las Barbarka to historycznie Ziemia Chełmińska. Z tego samego względu (miejsce) nie zaliczyłem Partęczyn, Czarnowa czy Robakowa – leżą za Wisłą oraz Lasów Karolewskich (historycznie Wielkopolska).  Z powodu mniejszej ilości zabitych odpadają Borówno, Tuchola (Rudzki Most), Świekatowo, Serock, Dolina Śmierci koło Chojnic, Gdańsk, Starogard, Skórcz. Stutthof, Treblinka i Chełmno nad Nerem to hitlerowskie obozy zagłady, ale nie odpowiadają treści pytania.
11. Kolejny raz wylosowano dwie dodatkowe nagrody. Dzięki temu 60 osób zdobyło książki.